Semana Santa en Ourense

A Semana Santa, que conmemora a Paixón de Xesucristo, é un dos momentos máis importantes do calendario cristián. En Ourense os seus actos relixiosos iniciáronse na Idade Media, fomentados polos gremios de artesáns e comerciantes, e potenciáronse coa chegada dos franciscanos nos séculos XIV e XV.

Hoxe en día converteuse nunha ocasión ideal para coñecer a cidade de Ourense, ora polas súas actividades festivas e relixiosas, ora polas súas outras propostas puramente turísticas.

Semana Santa en Ourense: datas e festivos

A Semana Santa ten lugar entre dúas das festas máis destacadas de Ourense, como son o Entroido e Os Maios. O período de celebración da Semana Santa baséase no calendario lunar, polo que a súa data é variable e pode coincidir tanto a finais de marzo como no mes de abril. Concretamente, o domingo tras a primeira lúa chea da primavera serve para asignar o Domingo de Resurrección, e sobre este día defínese o resto da Semana Santa.

En Ourense, e en xeral en toda Galicia, os festivos adoitan coincidir co Xoves Santo e o Venres Santo, os previos ao Domingo de Resurrección. Doutra banda, as vacacións escolares esténdense desde o venres anterior ao Domingo de Ramos até o Domingo de Resurrección.

Programa de Semana Santa: procesións e tradicións

Aínda que a festa de San Lázaro anuncia a proximidade da Semana Santa, as celebracións propias da Pascua en Ourense comezan co pregón o mércores anterior ao Domingo de Ramos. O venres seguinte (Venres de Dores) ten lugar un viacrucis que, partindo da Igrexa da Trindade, percorre as rúas da zona histórica e finaliza na Catedral.

O Domingo de Ramos iníciase coa vistosa Procesión da Borriquiña (Beizón de Ramos), na que unha multitude cargada con ramas de loureiro, oliveira e palmas brancas rememora a entrada de Xesucristo en Xerusalén. Esta procesión protagonízaa unha talla de madeira dun Cristo a lombos dunha burra, creada en 1960 polo escultor compostelán Andrey. O momento máis esperado ten lugar coa beizón dos ramos. Tras a mesma, a comitiva diríxese á Catedral nunha procesión coñecida coma o Paso dos Nenos.
Este día a tradición manda portar as mellores galas, preferiblemente roupa nova, xa que segundo o dito “quen non estrea en Ramos, non estrea en todo o ano”.

O Mércores Santo suprímense as misas vespertinas na cidade e ten lugar unha Misa Crismal na Catedral. Pola noite celébrase procesión polo barrio da Carballeira co paso do Nazareno. Trátase dunha imaxe articulada con vestimentas e pelo natural que data do século XVIII e representa un Cristo portando a cruz rumbo ao Monte do Calvario.

O Xoves Santo, pola mañá ten lugar o solemne Oficio de Lecturas e Laudes na Catedral. Pola tarde, esta basílica acolle a celebración “In Coena Domini”, na que se realizan o lavatorio dos pés e unha procesión co Santísimo ao Monumento. A Procesión co Cristo do Perdón percorrerá a parroquia de Velle. Esta talla, tamén coñecida como Cristo da Paciencia, é unha obra do Mestre Sobrado do século XVI e representa a Xesús sentado nunha pena coas mans atadas, un martelo aos seus pés e a coroa de espiñas na súa cabeza.

O Venres Santo, pola mañá ten lugar o Oficio de Lecturas e Laudes na Catedral. Pola tarde, neste mesmo templo celébrase a Paixón do Señor, así como unha das comitivas de referencia na cidade, a Procesión do Santo Enterro. Formada por nove pasos, entre os que se atopan imaxes que datan do século XVI como a Flaxelación, e outras que destacan polo seu gran realismo como A Piedade ou O Cristo Xacente. Esta última, datada no século XVIII, é unha talla articulada que se coloca nunha urna elaborada en ébano e engastes de marfil e prata, e trátase dunha das imaxes que se conservan da antiga Semana Santa da cidade.

O Sábado Santo, antes das primeiras luces da alborada, parte da Igrexa da Trindade a Procesión dos Caladiños (A Soidade) que realiza un viacrucis en solemne silencio. Tras o sermón na Catedral, regresa á igrexa inicial. Posteriormente realízase o Oficio de Lecturas e Laudes na Catedral. Pola noite a Catedral de San Martiño acolle outro dos cultos destacados: a sobrecolledora Vixilia Pascual, misa que empeza ás escuras e que aos poucos enche o templo de luz de cirios e candeas.

Os actos do Domingo de Pascua de Resurrección inícianse a media mañá coa procesión da imaxe de Santa María Nai á Catedral, onde ten lugar o encontro de Santa María co Cristo Resucitado. Tras a misa da Resurrección, a imaxe da santa regresa á súa igrexa titular. É nesta procesión cando acontece uno dos momentos máis singulares da Semana Santa en Ourense: a cerimonia do Desplante. Trátase do último acto da Pascua en Ourense, e remóntase ao conflito existente entre as autoridades eclesiásticas e o poder municipal no século XVIII, cando o goberno local negouse a sufragar o arranxo da escalinata que dá acceso ao templo. Por iso, cando se realiza o regreso da imaxe de Santa María á súa igrexa titular, as autoridades municipais deben permanecer na parte inferior da escalinata mentres os representantes relixiosos ascenden á igrexa. Antes de entrar a este templo pola súa porta principal, saúdan desde o alto ás autoridades municipais, que deberán entrar por un acceso lateral.

Consulta os horarios das procesións Semana Santa 2024 en Ourense (web Bispado de Ourense).

Gastronomía

A gastronomía ocupa un posto destacado na Semana Santa. Os pratos tradicionais veñen marcados pola vixilia, protagonizada por elaboracións a base de peixe ou marisco, en especial o polbo e o bacallau. Son moitos os restaurantes que ofrecen pratos especiais para estas datas. E por suposto, tamén atopamos os postos de pulpeiras, que se colocan en moitos recunchos da cidade as fins de semana e domingos.

En canto ás sobremesas, son varias as opcións, e as pastelarías da cidade énchense de especialidades propias destas datas, como son as tradicionais torradas e roscóns, e outras delicias máis actuais como son os ovos e monas de chocolate. Tamén se poden probar outros doces como as bicas ou as elaboracións a base de castaña, como o marron glacé ou a torta de San Martiño.